สมุรไพรขมิ้นชัน

ชื่อวิทยาศาสตร์

Curcuma longa Linn.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ขมิ้นชันเป็นพืชล้มลุกอายุหลายปี มีส่วนของลำ ต้นใต้ดิน เรียกว่าเหง้า ซึ่งมีส่วนประกอบของนํ้ามันหอมระเหยและสารให้สี ทำ ให้เหง้ามีสีเหลืองเข้มและมีกลิ่นเฉพาะ ลำ ต้นเหนือดินสูง 30-90 เซนติเมตร

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม

- ชอบอากาศร้อนชื้น ดินร่วนปนทรายระบายนํ้าดี ไม่ชอบดินเหนียวและดินลูกรัง

- ปลูกในที่กลางแจ้ง

การเตรียมดินปลูก

- ไถพรวนหรือขุดดินเพื่อให้ดินร่วนซุย

- ถ้าดินระบายนํ้าดี ไม่จำ เป็นต้องยกร่อง

การเตรียมเหง้าพันธุ์

- คัดเลือกหัวพันธ์ที่มีอายุ 7-9 เดือน มีตาสมบูรณ์ ไม่มีโรคแมลงทำ ลาย

- แบ่งหัวพันธุ์ โดยการหั่น ขนาดของเหง้าควรมีตาอย่างน้อย 3-5 ตา หรือแง่งมีนํ้าหนัก 15-50 กรัม

- แช่ท่อนพันธุ์ด้วยสารเคมีป้องกันกำ จัดแมลง เช่น เพลี้ยหอยด้วยมาลาไธออน หรือ

คลอไพรีฟอส 1-2 ชั่วโมง ตามอัตราแนะนำ

- ชุบท่อนพันธุ์ด้วยสารเคมีป้องกันกำ จัดเชื้อราก่อนปลูก

การปลูก

- ควรปลูกในฤดูฝนช่วงเดือน พฤษภาคม-กรกฎาคม เพราะฤดูอื่นขมิ้นชันจะพักตัวไม่งอก

- ระยะระหว่างต้นและระยะระหว่างแถว 30 x 30 เซนติเมตร

- ขุดหลุมขนาด กว้าง x ยาว x ลึก 15 x 15 x 15 เซนติเมตร

- ใส่ปุ๋ยคอกรองก้นหลุม ประมาณหลุมละ 200 กรัม (1 กระป๋องนม)

 - นำหัวพันธุ์ที่เตรียมไว้ลงปลูก กลบดินหนา 5 เซนติเมตร

- คลุมแปลงด้วยฟางหรือหญ้าคา หนาประมาณ 2 นิ้ว เพื่อป้องกันการงอกของวัชพืช และรักษาความชื้นในดิน จากนั้นรดนํ้าให้ชุ่ม

การดูแลรักษา

- ช่วงอายุ 1 ½-2 เดือน เมื่อกำ ลังเจริญเติบโตทางด้านลำ ต้นใส่ปุ๋ย 15-15-15 อัตรา ½ ช้อนแกง (15 กรัม)/ต้น

- ช่วงอายุ 3-4 ½ เดือน เมื่ออยู่ในระยะสะสมอาหาร ใส่ปุ๋ย 15-15-15 อัตรา 1 ช้อนแกง (30 กรัม) /ต้น

การป้องกันกำ จัดโรค

- อาจพบโรคเน่าเหง้ายุบ ในระยะขมิ้นอยู่ในแปลงและทิ้งใบหมดแล้ว ซึ่งเกิดจากเชื้อรา

Fusarium solani ป้องกันโดยหลีกเลี่ยงไม่ปลูกซํ้าในพื้นที่เดิมติดต่อกันเกิน 2-3 ปี

การเก็บเกี่ยว

- เก็บเกี่ยวเมื่ออายุ 9-11 เดือน (ธันวาคม-กุมภาพันธ์)

- ห้ามเก็บเกี่ยวในระยะที่มีขมิ้นชันเริ่มแตกหน่อ เพราะจะทำ ให้มีสาร curcumin ตํ่า

- วิธีการเก็บใช้จอบขุด ถ้าดินแข็งรดนํ้าให้ชุ่มก่อน ปล่อยให้ดินแห้งหมาดๆ แล้วจึงขุด

          - เคาะเอาดินออกจากหัว แล้วใส่ตะกร้าแกว่งล้างนํ้าอีกรอบ

ผลผลิต

- ผลผลิตสด 3,000 กิโลกรัม/ไร่

อัตราการทำ แห้ง

- ผลผลิตสด : ผลผลิตแห้ง เท่ากับ 6 : 1

ส่วนที่ใช้ประโยชน์

          - เหง้าสด, แห้ง

สาระสำคัญ

- นํ้ามันหอมระเหย เช่น Turmerone, Zingiberene, Borneol และ Curcumin

สรรพคุณ

- แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ